Giới thiệu chung về hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch là thành phần quan trọng để giúp chúng ta có một cơ thể khỏe mạnh, chống chọi lại với bệnh tật. Hệ miễn dịch được sinh ra nhằm mục đích bảo vệ cơ thể con người khỏi những tác nhân gây bệnh ngoại lai như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và thậm chí là các tác nhân nội sinh như những tế bào bị hư hỏng, tế bào ung thư. Hệ miễn dịch được chia làm hai phần đó là miễn dịch tự nhiên và miễn dịch thu được. Hệ miễn dịch thu được là hệ miễn dịch có sự “học hỏi” do cơ thể chúng ta tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh ngoài môi trường, như trường hợp tế bào T. Hệ miễn dịch tự nhiên là hệ miễn dịch tự bản thân chúng ta khi sinh ra đã có, không cần được đào tạo. Một trong những thành phần quan trọng của hệ miễn dịch tự nhiên đó là tế bào tiêu diệt tự nhiên, hay còn gọi là tế bào NK (Natural Killer).


Tế bào NK là gì?

Tế bào NK là một phần của hệ miễn dịch tự nhiên, xuất phát từ tế bào gốc tạo máu trong tủy xương và được kích hoạt bởi các cytokine (một trong số đó là Interleukin-2 - IL-2). Tế bào NK là một dạng tế bào bạch cầu, thành phần quan trọng của hệ miễn dịch. Các tế bào NK di chuyển khắp cơ thể tìm kiếm các tế bào ngoại lai, tế bào bị lỗi, nhiễm virus hoặc tế bào ung thư để tiêu diệt chúng. Tế bào NK nhận ra và tiêu diệt các tế bào này bằng cách nhận diện việc có hay không phức hợp phù hợp tổ chức chính MHC class I trên bề mặt tế bào đó. Các tế bào ngoại lai hoặc tế bào nội sinh bị hư hại thường không có, hoặc biểu hiện yếu các nhân tố kháng nguyên này. Chính vì lí do này, tế bào NK có tính đặc hiệu với các tế bào ung thư và đóng góp một phần quan trọng trong cơ chế bảo vệ cơ thể khỏi các tế bào ung thư. Cũng chính vì thế mà tế bào NK được gọi là tiêu diệt tự nhiên vì chúng không cần phụ thuộc vào các tín hiệu giữa các tế bào như tế bào T gây độc, một dạng tế bào miễn dịch có chức năng tương tự tế bào NK.

Ứng dụng của tế bào NK trong điều trị ung thư

Tế bào NK đang trở thành một phương pháp điều trị đầy hứa hẹn, bổ trợ cho các phương pháp điều trị ung thư truyền thống như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị. NK còn được chứng minh là có tác dụng với các bệnh lý ác tính ở người như đa u tủy, u nguyên bào thần kinh, bệnh bạch cầu lymphocyte, và các bệnh ung thư buồng trứng, dạ dày, đại tràng và thận. Các nhà khoa học đã khám phá ra khả năng tiêu diệt tế bào ung thư hạch bạch huyết của NK thông qua việc nhận diện không có-hoặc bị suy giảm tín hiệu MHC tự thân trên màng tế bào. Nhìn chung việc hỗ trợ điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch NK có rất nhiều hứa hẹn, tuy nhiên cũng tồn tại nhiều hạn chế. 

Các tính chất, hoạt tính và hiệu quả của các sản phẩm từ tế bào NK phụ thuộc nhiều vào nguồn tế bào, kỹ thuật tinh lọc, quá trình kích hoạt và nhân lên ex vivo (ngoài cơ thể sống), và quan trọng nhất là phụ thuộc vào từng nguồn hiến tặng. Ngoài ra khả năng kháng khối u còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố nội tại của người nhận.

Liệu pháp tế bào miễn dịch

Điều trị ung thư bằng tế bào miễn dịch là phương pháp điều trị ung thư tân tiến sử dụng khả năng miễn dịch tự thân. Phương pháp điều trị này sẽ dùng tế bào miễn dịch của chính người bệnh, đưa ra ngoài hoạt hóa và nuôi cấy cho đến khi đạt độ tăng trưởng cả về số lượng và hoạt tính của tế bào, sau đó truyền lại vào cơ thể người bệnh để nâng cao khả năng tự miễn dịch, kiểm soát sự tăng sinh tế bào ung thư.

Ngoài tác dụng trị liệu ung thư, các nghiên cứu về liệu pháp miễn dịch cũng cho thấy hiệu quả trong việc tăng cường khả năng miễn dịch tự nhiên của cơ thể, phòng chống nguy cơ ung thư.
Chính vì vậy, đây được coi là một thành tựu trong nền y tế dự phòng, là phương pháp phòng chống và điều trị ung thư của tương lai.  

Quy trình điều trị